تدوین الگویی برای افشاء فعالیت‌های تحقیق و توسعه در شرکت‌های ایرانی با تاکید بر استانداردهای حسابداری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حسابداری، دانشکده علوم اقتصادی و اداری دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

2 دانشیار گروه حسابداری، دانشکده علوم اقتصادی و اداری دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

3 استادیار گروه حسابداری، دانشکده علوم اقتصادی و اداری دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

10.22034/iaas.2023.172685

چکیده

درحالی که، امروزه اکثر شرکت‌ها اعتقاد به افشاء فعالیت­های تحقیق و توسعه دارند، اما این موضوع در کشورمان مغموم مانده و درک مناسبی از ابعاد فعالیت­های تحقیق و توسعه وجود نداشته و شرکت­های ایرانی برای افشاء این اطلاعات الگوی مشخصی ندارند.از اینرو هدف پژوهش حاضر، تدوین الگویی برای افشاء فعالیت­های تحقیق و توسعه در شرکت­های ایرانی با تاکید بر استانداردهای حسابداری می­باشد. این پژوهش، ابعاد، مولفه­ها و شاخص­های افشاء فعالیت­های تحقیق و توسعه شرکت­ها را با مطالعه دستورالعمل­ها و رهنمودهای بین المللی از طریق روش­های پرسشنامه، تحلیل عاملی تاییدی و تحلیل مسیر در یک چارچوب جامع ارائه نموده­است. نتایج نشان می­دهد که از میان 9 مولفه مطرح شده در این پژوهش ؛ به جزء یک مولفه، یعنی جنبه های عمومی مربوط به افشاء فعالیت­های تحقیق و توسعه، کلیه مولفه­ها شامل 8 مولفه ؛1- مراحل توسعه محصول2- پروژه­های تحقیقاتی در حال اجرا 3- حق اختراعات و علائم تجاری 4- ابعاد و جنبه­های استراتژیک5- جنبه های حسابداری فعالیت های تحقیق و توسعه 6- مخارج جاری فعالیت های تحقیق و توسعه 7- جنبه های تامین مالی مربوط به فعالیت های تحقیق و توسعه 8- مخارج آتی مربوط به فعالیت های تحقیق و توسعه؛ دارای معناداری ، تبیین و توجیه الگوی افشاء فعالیت­های تحقیق و توسعه در شرکت­های ایرانی می باشند. و می­توان آن­ها را به عنوان ابزاری کارآمد و جامع برای تعیین سطح افشاء فعالیت­های تحقیق و توسعه در شرکت­های ایرانی، مبنای عمل قرار داد. انتظار می­رود ارائه این الگو و شناخت و آگاهی از این عوامل بتواند در جهت شفافیت و کارایی بازار سرمایه و بهبود رفاه اجتماعی مفید واقع شود. و بتواند بستری لازم جهت افشاء فعالیت­های تحقیق و توسعه در شرکت­ها با حمایت و مساعدت مدیریت ارشد شرکت­ها، سهامداران نهادی و مسئولین ذیربط و نهادهای مرتبط در حوزه گزارشگری شرکت­ها از جمله سازمان بورس و اوراق بهادار برای پاسخگوئی به انتظارات ذینفعان باشد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. بندانی، سمیه و سروش یار، افسانه (1401). "تاثیر شفافیت اطلاعات بر مخارج تحقیق و توسعه شرکت با در نظر گرفتن نقش ریسک‌های شغلی مدیران و فرصت‌های سرمایه گذاری".مطالعات حسابداری و حسابرسی، انجمن حسابداری ایران، 11(41), 121-140.‎
  2. خیاطیان, محمدصادق؛ طباطبائیان, سید حبیب اله؛ امیری, مقصود و الیاسی،مهدی (1394). "تحلیل محتوای ویژگی‌های شرکت‌های دانش‌بنیان".پژوهش های مدیریت منابع سازمانی, 5(2), 21-47.‎
  3. داوری، علی؛ رضازاده، آرش.(1393). مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار PLS، نشر سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی، چاپ اول.
  4. کلانتری، خلیل. (1392). مدل سازی معادلات ساختاری در تحقیقات اجتماعی-اقتصادی با برنامهلیزرل و سیمپلیس. تهران: فرهنگ صبا.
  5. مشایخ, شهناز, دوستیان, صدیقه. (1395). "مقایسه معیارهای ویژگی کیفیت سود در صنایع دانش بنیان با صنایع دیگر. "پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، 8 (32)، 49-62
  6. مرادی, مهدی و تحققی حاج قربانی، مهدی (1400). "تاثیر جریان نقد عملیاتی بر مخارج تحقیق و توسعه با تاکید بر نقش شایستگی مدیران".تحقیقات حسابداری و حسابرسی، انجمن حسابداری ایران، 13(49), 81-96.‎
  7. Abdelbadie, R., & Elshandidy, T. (2013). "Determinants of voluntary disclosure on R&D expenditures: Evidence from the UK R&D intensive industries". British Accounting and Finance Annual.
  8. Beretta, S., & Bozzolan, S. (2004). "A framework for the analysis of firm risk communication". The International Journal of Accounting, 39(3), 265-288.
  9. Bernanke, B. S. (2011). "Promoting Research and Development The Goverment's Role". Issues in Science and Technology, 27(4), 37-41.
  10. Campbell, D., & Slack, R. (2011). "Environmental disclosure and environmental risk: Sceptical attitudes of UK sell-side bank analysts". The British Accounting Review, 43(1), 54-64.
  11. Chen, E., Gavious, I., & Lev, B. (2017). "The positive externalities of IFRS R&D capitalization: enhanced voluntary disclosure". Review of Accounting Studies, 22(2), 677-714.
  12. da Silva, S. M. T., de Carvalho Morais, A. I. A. P., & Curto, J. D. (2013). "Disclosure of R&D activities". Global Business Perspectives, 1(4), 391-417.
  13. Dinh, T., Eierle, B., Schultze, W., & Steeger, L. (2015). "Research and development, uncertainty, and analysts’ forecasts: the case of IAS 38". Journal of International Financial Management & Accounting, 26(3), 257-293.
  14. Dyczkowska, J. (2017). "Drivers of strategy and R&D disclosures". Available at SSRN 2925403.
  15. Dyczkowska, J. (2020). "R&D Narratives in Annual Reports of European Biopharmaceutical Companies". Journal of Innovation and Business Best Practice, 2020.
  16. Francis, J., Nanda, D., & Olsson, P. (2008). "Voluntary disclosure, earnings quality, and cost of capital". Journal of accounting research, 46(1), 53-99.
  17. Fujii, H., & Managi, S. (2016). "Research and development strategy for environmental technology in Japan: A comparative study of the private and public sectors". Technological Forecasting and Social Change, 112, 293-302.
  18. Georgieva, D. (2020). "R&D disclosures as part of the financial statements of Bulgarian innovative companies".
  19. Georgieva, D. V. (2019). "Mandatory and voluntary R&D data disclosure: evidence from Bulgaria". Academy of accounting and financial studies journal, 23(5), 1-8.
  20. Gray, S. J., & Skogsvik, K. (2004). "Voluntary disclosures of quoted pharmaceutical companies in Sweden and the UK: The development over the period 1984–98". European Accounting Review, 13(4), 787-805.
  21. Haskel, J., & Westlake, S. (2017). "Capitalism without capital. Princeton University Press".
  22. Hussainey, K., & Walker, M. (2009). "The effects of voluntary disclosure and dividend propensity on prices leading earnings". Accounting and business research, 39(1), 37-55.
  23. Jensen, M.C., and Meckling W.H., (١٩٧٦); "Theory of the firm: managerial behavior, agency costs and ownership structure", Journal of Financial Economics (October): 305-260.
  24. Jones, D. A. (2007). "Voluntary disclosure in R&D‐intensive industries". Contemporary Accounting Research, 24(2), 489-522.
  25. La Rosa, F., & Liberatore, G. (2014). "Biopharmaceutical and chemical firms’ R&D disclosure, and cost of equity: The impact of the regulatory regime". European Management Journal, 32(5), 806-820.
  26. Lawshe, C. H. (1975). "A quantitative approach to content validity". Personnel psychology, 28(4), 563-575.
  27. Lei, P. W., & Wu, Q. (2007). "Introduction to structural equation modeling: Issues and practical considerations". Educational Measurement: issues and practice, 26(3), 33-43.
  28. Lev, B. (2018). "The deteriorating usefulness of financial report information and how to reverse it". Accounting and Business Research, 48(5), 465-493.
  29. Maijoor, S. (2015), "Ref: the IASB’s Request for Views: 2015 Agenda Consultation". Letter to H. Hoogervorst, IASB, 1 December, Downloadable from: <https://www.esma.europa.eu/sites/default/files/library/2015-1740_-_esma_cl_to_the_iasb_agenda_consultation.pdf>, accessed 7 November 2018.
  30. Mazzi, F., Slack, R., Tsalavoutas, I., & Tsoligkas, F. (2019). "The capitalisation debate: R&D expenditure", disclosure content and quantity, and stakeholder views.
  31. Merkley, K. J. (2014). "Narrative disclosure and earnings performance: Evidence from R&D disclosures". The Accounting Review, 89(2), 725-757.
  32. Nekhili, M., Boubaker, S., & Lakhal, F. (2012). "Ownership structure, voluntary R&D disclosure and market value of firms: the French case". International journal of business, 17(2), 126.
  33. Nekhili, M., Hussainey, K., Cheffi, W., Chtioui, T., & Tchakoute-Tchuigoua, H. (2016). "R&D narrative disclosure, corporate governance and market value: Evidence from France". Journal of Applied Business Research (JABR), 32(1), 111-128.
  34. Tsoligkas, F., & Tsalavoutas, I. (2011). "Value relevance of R&D in the UK after IFRS mandatory implementation". Applied financial economics, 21(13), 957-967.
مطالعات حسابداری و حسابرسی
دوره 12، شماره 45
فروردین 1402
صفحه 81-104

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار